Digitale Fotografie 1 - Basistechnieken

Wat is scherpte? Scherpte is een subjectief begrip, wat voor de ene persoon scherp lijkt, is voor een andere persoon zacht. Scherpte is dan ook moeilijk precies te definiëren. Verschillende factoren hebben een invloed op de scherpte van een foto . Dat de kwaliteit van het objectief en van de sensor een rol speelt, is voor de hand liggend, maar ook de lichtgevoeligheid en het contrast spelen een belangrijke rol. Details Scherpte kan je omschrijven als het aantal details dat je met het blote oog, op normale afstand, in een foto kunt waarnemen. Het is dus subjectief en afhankelijk van hoe goed je ogen zijn. Een foto die klein afgedrukt of getoond wordt, lijkt scherper dan wanneer die groot afgedrukt wordt als je ze beide op dezelfde afstand bekijkt. Een foto die scherp leek op het kleine lcd-scherm van je camera kan achteraf onscherp blijken op het grotere computerscherm. Objectief en sensor Scheidend vermogen van het objectief Een belangrijk kenmerk van een objectief is het scheidend vermogen, kort gezegd het aantal details die het kan doorgeven aan de sensor. Het scheidend vermogen is niet egaal verspreid: het is groter in het midden van het objectief. Het verkleinen van de lensopening (grotere diafragmawaarden, f8 of f11) doet de scherpte iets verbeteren. Een te kleine lensopening (grootste diafragmawaarden, f22 of f32) vermindert opnieuw de scherpte omdat de lichtstralen door de lamellen van het diafragma te sterk worden verbogen (diffractie, zie thema 7). Meestal krijg je de optimale scherpte 2 stops na de kleinste f-waarde van het objectief. Bijvoorbeeld f5,6 bij een objectief met een lichtsterkte van f2.8. De meeste objectieven hebben voldoende scheidend vermogen voor afdrukken op 10x15cm. Voor posterafdrukken en grote reclameaffiches is het gebruik van objectieven met een hoog scheidend vermogen nuttig. Ook voor macrofotografie is het interessant om een speciaal objectief aan te schaffen voor optimale scherpte op korte scherpstelafstanden. Resolutie van de sensor Bij de sensor is het belangrijkste kenmerk de resolutie of het aantal pixels. Een camera met een sensor met 24 megapixels kan meer details registreren dan één met slechts 8 megapixels. Op groot formaat zal een foto uit de eerste camera ongetwijfeld scherper tonen dan één uit de tweede camera. Ook het type sensor heeft een invloed op de scherpte: een CCD of CMOS sensor levert, vanwege het demosaicingproces (zie thema 2), minder scherpe beelden op dan sensors van het type Foveon, waarbij alle details die het objectief aflevert ook effectief geregistreerd kunnen worden. Beperkend element Je hebt weinig aan een camera met 24 megapixels wanneer het objectief geen hoog scheidend vermogen heeft. Het objectief is dan scherptebeperkend. Uiteraard heb je ook weinig aan een dure lens met hoog scheidend vermogen wanneer de resolutie van de sensor beperkt is. De sensor kan dus ook scherptebeperkend zijn. Een camera met een sensor van 8 à 12 megapixels heeft geen nood aan een duur objectief met hoog scheidend vermogen. Lichtgevoeligheid Bij een verhoogde lichtgevoeligheid is er meer ruis waardoor er minder details geregistreerd worden en de foto minder scherp is. Bij zeer hoge lichtgevoeligheden passen de camera’s ruisreductie toe zodat de ruis uitgemiddeld wordt en er nog meer details verloren gaan en dus de scherpte nog sterker achteruit gaat. Contrast Foto’s waar zowel donkere als heldere elementen in aanwezig zijn, hebben een hoog contrast. Hoewel een foto met een laag contrast evenveel details kan bevatten dan één met een hoog contrast ervaren onze ogen foto’s met een hoog contrast als scherper. < Het eerste objectief op een net aangekochte systeemcamera zal ongetwijfeld een standaard zoomobjectief zijn. Je kan er dan ook veel verschillende onderwerpen mee fotograferen. Door de vele lenselementen die in zo’n objectief nodig zijn, is het scheidend vermogen vaak niet top. Wil je haarscherpe foto’s maken, waarin zelfs het kleinste detail goed zichtbaar is, overweeg dan een objectief met een vaste brandpuntsafstand. Een 50mm objectief met lichtsterkte 1:1.8 is betaalbaar, een 85mm 1:1.4 (ideale portretlens) is iets duurder. OBJECTIEFKEUZE 180 DIGITALE FOTOGRAFIE 1