Digitale Fotografie 1 - Basistechnieken

de fotografie betekent: minstens 1000 keer de brandpuntsafstand, bijvoorbeeld verder dan 50 meter met een 50 mm objectief. Minimum scherptediepte Uit het voorgaande blijkt dat de scherptediepte het kleinst is, indien: z z de kleinste f-waarde werd ingesteld (b.v. f3.5) z z de grootste brandpuntsafstand werd gekozen (dus maximaal werd ingezoomd) z z de kleinste scherpstelafstand werd gebruikt Hou er wel rekening mee dat de kleinst mogelijke f-waarde kan toenemen bij grotere brandpuntsafstanden, dus wanneer je meer inzoomt. Ook de minimum scherpstelafstand kan toenemen naarmate je meer gaat inzoomen. Ideale scherptediepte Het is niet altijd de kleinste of de grootste scherptediepte die gewenst is. Soms wil je misschien je onderwerp net wel en de voor- of achtergrond net niet scherp hebben. Maar hoe kom je te weten wat de scherptediepte zal zijn in een bepaalde situatie? Of welke instellingen zijn nodig om een bepaalde scherptediepte te realiseren? Scherptediepte aflezen Voor wie een systeemcamera en een objectief met vaste brandpuntsafstand heeft, is het soms eenvoudig: vaak zal je de scherptediepte kunnen aflezen op de scherptediepteschaal van het objectief. De diafragmawaarden links en rechts van het lijntje vertellen je exact wat de scherptediepte zal zijn bij de huidige scherpstelafstand en de ingestelde diafragmawaarde. Zie kaderstuk hiernaast. Zoomobjectieven zijn zelden voorzien van scherptediepteschalen en ook bij compactcamera’s kan je geen informatie over de scherptediepte aflezen. Scherptediepte berekenen Is de scherptediepte zeer belangrijk, dan dien je die eigenlijk op voorhand te berekenen. Eenvoudig is dat niet, gelukkig zijn er programma’s waarmee je de scherptediepte kan laten berekenen, bijvoorbeeld op dofmaster.com . Je vindt er ook één op onze website handboeken.be . Tenslotte kan je eventueel ook scherptedieptetabellen gebruiken. Ter illustratie hebben we achteraan in dit boek, bij de bijlagen , twee scherptedieptetabellen geplaatst. Scherptediepte controleren Vóór het nemen van een foto stelt de spiegelreflexcamera de grootste lensopening in, Scherptediepte Alles van voor tot achter scherp of toch liever selectieve scherpte? We bekijken de verschillende factoren die de scherptediepte beïnvloeden. Dat het diafragma een invloed heeft op de scherptediepte hebben we al in het thema over belichting ontdekt. Dat ook de brandpuntsafstand een rol speelt, is je allicht ook niet ontgaan. En waarschijnlijk heb je gemerkt dat bij close-up fotografie, wanneer je heel dicht bij je onderwerp nadert, de scherptediepte erg klein werd. De scherptediepte wordt inderdaad bepaald door deze drie factoren: 1 Diafragmawaarde: een kleine f-waarde levert minder scherptediepte op, een grote f-waarde levert meer scherptediepte op. Zie onderwerp Diafragma in het thema Belichting. 2 Werkelijke brandpuntsafstand: een kleine brandpuntsafstand levert meer scherptediepte op, een grote brandpuntsafstand minder. 3 Scherpstelafstand: hoe korterbij je scherpstelt, hoe minder de scherptediepte. Brandpuntsafstand Het zijn de werkelijke brandpuntsafstanden die mee de scherptediepte gaan bepalen. Een kleine brandpuntsafstand levert veel scherptediepte op. Vermits compactcamera’s kleinere sensors hebben, zijn ook de objectieven en dus ook hun brandpuntsafstanden klein. Typische brandpuntsafstanden zijn bijvoorbeeld 5 tot 20 mm. Niet verwonderlijk dat een compactcamera overwegend foto’s met veel scherptediepte oplevert. De APS-C sensor van een spiegelreflex- of systeemcamera is groter dan die van een gemiddelde compactcamera en dus zijn de werkelijke brandpuntsafstanden ook groter. Een standaardobjectief voor zo’n camera heeft bijvoorbeeld brandpuntsafstanden van 18 tot 55 mm. Bij camera’s met een grote full frame sensor worden standaardobjectieven met brandpuntsafstanden van 24 tot 105 mm gebruikt. Dergelijke camera’s leveren dan ook overwegend foto’s op met weinig scherptediepte. Welke camera of objectief je ook hebt: wanneer je niet inzoomt, krijg je meer scherptediepte, wanneer je maximaal inzoomt, krijg je minder scherptediepte. Scherpstelafstand De laatste factor die een rol speelt met betrekking tot de scherptediepte is de afstand tussen de camera en het punt waarop je hebt scherpgesteld. De scherptediepte is het kleinst wanneer je scherpstelt op de minimum afstand die het objectief je toelaat. Dit kan 20 cm tot meer dan een halve meter zijn. Stel je scherp op oneindig, dan is de scherptediepte groot. Oneindig in 188 DIGITALE FOTOGRAFIE 1